Ustawa o ochronie zwierząt – podstawowe informacje Ochrona zwierząt to ważny i zawsze aktualny temat. Propagowanie w społeczeństwie wiedzy dotyczącej regulacji prawnych z nią związanych i obowiązków, jakie z tych regulacji wynikają, to bardzo ważne zadanie. Wiedzę tę trzeba systematycznie podnosić i przypominać. Ochrona zwierząt, spełnianie wymogów ich dobrostanu powinny być nadrzędnymi celami dla posiadaczy zwierząt i to zarówno tych gospodarskich, jak i domowych czy innych.
Dobrostan zwierząt to określenie, które trudno jednoznacznie zdefiniować. Jest to taki stan zdrowia fizycznego, ale również i psychicznego, który pozwala na normalne, zadowalające funkcjonowanie zwierzęcia. Badania nad zapewnieniem dobrostanu zwierzętom rozpoczęły się kilkadziesiąt lat
temu. Intensyfikacja produkcji, chęć uzyskania jak największych wydajności, a tym samym, jak największych zysków doprowadziły do tego, że potrzeby zwierząt, ich naturalne sposoby zachowania, zaczęły schodzić na dalszy plan. Nowe technologie, zwiększanie koncentracji produkcji, spowodowały, że
zauważono potrzebę prawnych rozwiązań tego problemu. Tymi założeniami kierowano się, opracowując akty prawne w zakresie ochrony zwierząt i to zarówno na szczeblu Unii Europejskiej, jak i krajowym.
W Polsce najważniejszym aktem prawnym regulującym ochronę zwierząt, w tym zwierząt gospodarskich, jest Ustawa o ochronie zwierząt z dnia 21 sierpnia 1997 roku (z późniejszymi zmianami). Dla
zobrazowania zagadnienia i podkreślenia jego wagi, przytoczę kilka artykułów z tej ustawy:
Art. 1. 1. Zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest
mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę.
Art. 4. Ilekroć w ustawie jest mowa o:
2) „humanitarnym traktowaniu zwierząt” – rozumie się przez to traktowanie uwzględniające potrzeby zwierzęcia i zapewniające mu opiekę i ochronę;
3) „konieczności bezzwłocznego uśmiercenia” – rozumie się przez to obiektywny stan rzeczy
stwierdzony, w miarę możliwości, przez lekarza weterynarii, polegający na tym, że zwierzę może
dalej żyć jedynie cierpiąc i znosząc ból, a moralnym obowiązkiem człowieka staje się skrócenie
cierpień zwierzęcia;
6) „ogłuszaniu zwierzęcia” – rozumie się przez to metodę profesjonalnego całkowitego wyłączenia świadomości zwierzęcia, trwającego aż do jego śmierci;
7) „okrutnych metodach w chowie lub hodowli zwierząt” – rozumie się przez to działania lub zaniechania człowieka prowadzące w sposób oczywisty do zmian patologicznych w organizmie zwierzęcia (somatycznych lub psychicznych), zwłaszcza w postaci skutków znoszenia dotkliwego bólu,
przymuszania do określonego zachowania się (uległości) głodem, pragnieniem, działaniem prądu elektrycznego (z wyjątkiem używania pastuchów elektrycznych, treserów oraz urządzeń elektrycznych
służących do przepędu zwierząt) bądź innymi zabiegami tego rodzaju, w szczególności karmienie
i pojenie zwierząt przemocą;
8) „okrutnym traktowaniu” – rozumie się przez to wymienione w ustawie przypadki znęcania się
nad zwierzętami oraz inne postępowanie właściciela bądź innej osoby, prowadzące do skutków porównywalnych ze skutkami znęcania się;
9) „pielęgnacji” – rozumie się przez to wszystkie aspekty relacji pomiędzy człowiekiem a zwierzęciem, w szczególności uruchamiane przez człowieka zasoby materialne i niematerialne, aby uzyskać i utrzymać u zwierzęcia stan fizyczny i psychiczny,
w którym najlepiej ono znosi warunki bytowania narzucone przez człowieka;
11) „rażącym zaniedbaniu” – rozumie się przez to drastyczne odstępstwo od określonych w ustawie
norm postępowania ze zwierzęciem, a w szczególności w zakresie utrzymywania zwierzęcia w stanie
zagłodzenia, brudu, nie leczonej choroby, w niewłaściwym pomieszczeniu i nadmiernej ciasnocie;
12) „szczególnym okrucieństwie” – rozumie się przez to przedsiębranie przez sprawcę działań
charakteryzujących się drastycznością form i metod, a zwłaszcza działanie w sposób wyszukany
lub powolny, obliczony z premedytacją na zwiększenie rozmiaru cierpień i czasu ich trwania;
15) „właściwych warunkach bytowania” – rozumie się przez to zapewnienie zwierzęciu możliwości
egzystencji, zgodnie z potrzebami danego gatunku, rasy, płci i wieku;
Art. 34a.1. Inspekcja Weterynaryjna sprawuje nadzór nad przestrzeganiem przepisów o ochronie
zwierząt.
Art. 35. 1. Kto zabija, uśmierca zwierzę albo dokonuje uboju zwierzęcia z naruszeniem przepisów
art. 6 ust. 1, art. 33 lub art. 34 ust. 1–4 podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
1a. Tej samej karze podlega ten, kto znęca się nad zwierzęciem.
- Jeżeli sprawca czynu określonego w ust. 1 lub 1a działa ze szczególnym okrucieństwem
podlega karze pozbawienia wolności do lat 3. - W razie skazania za przestępstwo określone w ust. 1, 1a lub 2, sąd może orzec nawiązkę
w wysokości od 500 zł do 100 000 zł na cel związany z ochroną zwierząt, wskazany przez sąd.
~Opracował Zbigniew Marciniak
