Rasy psów w gospodarstwie rolnym
,,Tylko ten, który nagle w nocy posłyszał pod swoim dachem głos nowo narodzonych
szczeniąt, a później obserwował miłość suki, rozwój młodych, ich zabawy, psoty i figle, ten
wie, że takie przeżycie też jest coś warte.” J. Mann
Słowami Jerzego Manna chciałabym zacząć artykuł o psach. Tyle się pisze o bydle, trzodzie,
produkcji roślinnej. A spójrzmy. Czy znamy choć jedno gospodarstwo bez tych zwierząt
domowych? Słowami Ludwika Kerna można rzec: już od dawna, od zarania, poprzez
wszystkie wieki, ciągną się poszukiwania, skomlenia i szczeki, idą pełne animuszu, wspólną
z nami drogą cztery łapy, para uszu, oczy, nos i ogon. Zwierzęta towarzyszące nam przez całe
życie są w gospodarstwie pomijane. Nie mówimy o nich, nie analizujemy tabel
żywieniowych, często słyszeć można ,,to tylko pies”. A co tak naprawdę o nich wiemy?
Rodzina psowatych obejmuje ok. 37 gatunków, w tym wilków, szakali, lisów dzikich
i udomowionych psów. Wspólna przygoda człowieka i psa rozpoczęła się 8-12 tys. lat temu.
Rozwój psów do różnych celów to proces, który trwa już od ponad 5000 lat. Pojęcie rasy
powstało dopiero w połowie XIX wieku. Obecnie w Międzynarodowym Związku
Kynologicznym (F.C.I) jest około 400 ras. Pies należy do rodzinny ssaków. Jest obdarzony
zmysłami takimi jak węch, słuch, wzrok, dotyk, smak, zmysł orientacji i zmysł telepatyczny.
Idealna temperatura psa wynosi 38.5oC, noworodek oddycha 80-120 razy na minutę, a dorosły
pies 14-22 razy. Tętno może wahać się od 70-120. Suka osiąga dojrzałość płciową między
6 a 12 miesiącem życia. Cykl płciowy można podzielić na 4 okresy, które powtarzają się
cyklicznie co 6 miesięcy, aż do 8-12 roku życia. Ciąża trwa ok. 9 tygodni. Najczęstsze
choroby psów to: nosówka, tyfus psi, zarobaczenie, zatrucia, ukąszenia, grzybica skóry,
nowotwory, parwowiroza, wścieklizna.
W gospodarstwach rolnych można spotkać wiele rasowych psów. Chciałabym przedstawić
czworonogi z powiatu starogardzkiego we względu na typy ras:
- Psy pasterskie
Typ psa, który przez drogę selekcji nabrał cechy obrońcy stada zwierząt
gospodarskich przed drapieżnikami. Początkowo pies, który miał być stróżem, musiał
być silny oraz duży. Wraz z odejściem dużych drapieżników cechy takie jak
zwinność, posłuszeństwo, umiejętność pilnowania oraz umiarkowana agresywność
stały się w typie pasterskim priorytetem. Najczęściej w gospodarstwach spotykamy
w tej grupie: owczarki np. niemieckie, podhalańskie, berneńskie psy pasterskie. Psy
w tym typie potrzebują ciągłego zajęcia. Są ambitne i nie sprawiają dużych kłopotów
w tresurze. - Psy obronne i do stróżowania
Jest to typ psa, który cechuje się siłą, muskularną budową, opanowaniem i spokojem.
Czworonogi z tej grupy mają dużą odporność na ból oraz są zacięte w walce,
nie zważając na skutki potyczki. Co do mniejszych istot np. dzieci, dobrze ułożony
pies obronny nie zrobi krzywdy, a wręcz będzie cechował się pobłażliwością na
ciągnięcie czy szarpanie, na które mniejszy pies odpowiedział by kąsaniem. Aby mieć
dobrego stróża i przyjaciela domu z psa obronnego i do stróżowania, trzeba osoby
stanowczej, opanowanej oraz doświadczonej. - Psy myśliwskie
Grupa psów różnych ras użytkowanych najczęściej przez myśliwych. Zwierzęta
wymagają jednak uprzedniej tresury i ułożenia. Najczęściej budowa ciała jest smukła,
uszy duże, a pysk wydłużony. W zależności o kwalifikacji można wykorzystywać do
polowań w lasach, na polach czy też w wodzie. Psy uczą się chętnie, nie wymagają
dużych nakładów finansowych, a jedynie czego potrzebują to ruchu na świeżym
powietrzu oraz zadań do wykonania. Pozostawione same sobie potrafią wyrządzić
szkody oraz często uciekać. - Psy ozdobne i do towarzystwa
W tej grupie znajdujemy psy małe i średniej wielkości. Przeważnie mają długą sierść,
wymagającą pielęgnacji. Są to delikatne psy, które najczęściej spotkać można na
wystawach psów rasowych. Tresura najczęściej zaczynana jest już w pierwszych
miesiącach życia, psy chętnie i łatwo uczą się nowych sztuczek. Jednakże pomimo tak
wyraźnej interwencji w rozrodzie, zwierzęta te narażone są najczęściej na choroby
genetyczne i wady rozwojowe. Najlepiej czują się z doświadczonym opiekunem, który
zapewni im wygodne spokojne życie. - Charty
Jest to jedna z najstarszych ras psów, których rozwój został udokumentowany. Już
w czasach starożytności można doszukać się informacji o wykorzystywaniu tych psów
do polowań. Jako nieliczne podczas pogoni wykorzystują zmysł wzroku, a nie węchu.
Maksymalna prędkość, którą zmierzono podczas pogoni to 72 km/ha. Budowa
chartów charakteryzuje się smukłym, wysokim i wydłużonym, gibkim ciałem.
W dzisiejszych czasach rasę tą wykorzystuje się do polowań, wyścigów oraz jako psy
ozdobne towarzyszące człowiekowi, zachwycające swą dostojnością. - Szpice i psy pierwotne
Psy z tej grupy pochodzą z dalekiej północy i wschodu. Są to najczęściej psy o silnym
charakterze oraz mocnej budowie. Do czasów dzisiejszych wykorzystuje się je do prac
z człowiekiem w trudnych warunkach (psy zaprzęgowe). Dzięki niewielkiej
interwencji człowieka psy te cieszą się dobrym zdrowiem, odpornością na warunki
klimatyczne oraz rzadziej chorują na choroby genetyczne. Cechują się
nieustępliwością, samodzielnością i niezależnością. Są przeważnie dobrze nastawione
do człowieka i szybko się uczą. Jednakże potrzebują opiekuna, który zapewni im jak
najwięcej ruchu. Niespożytkowana energia może być przyczyną niszczenia, uciekania
i braku posłuszeństwa.
A na końcu rasa, która jest poza wszelkimi kategoriami: - Pies wielorasowy tzw. kundel
Przeważnie typ osobowościowy takiego psa jest uzależniony od wychowania go przez
właściciela. Nie ma tu zależność ani w wielkości psa, ani w cechach przodków. Pies
wielorasowy może być niedotykalnym obrońcą albo apatycznym kanapowcem.
Szkolenie takiego czworonoga często bywa trudne, ale nie jest niemożliwe. Niektóre
psy uczą się sztuczek zupełnie innych od swoich rasowych kolegów.
Kończąc artykuł chciałabym poprosić właścicieli psów, aby pochylili się również od czasu do
czasu nad swoimi podopiecznymi. Zadbali o czystą wodę w misce, ściółkę w budzie i trochę
ruchu bez łańcucha. Nigdy nie wiadomo czy nasz czworonożny przyjaciel nie odstraszył
złodzieja, nie przegnał dzikiej zwierzyny, nie uratował nam życia…
~Katarzyna Kropidłowska, doradca, Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Lubaniu
