Lawenda to śródziemnomorska roślina, która jest ceniona za swoje właściwości aromatyczne i lecznicze. Uprawiana w wielu krajach, szczególnie tych cieplejszych. Coraz częściej pojawia się również na polskich polach, pomimo że jej uprawa może być wyzwaniem ze względu na panujący u nas klimat.
Na Pomorzu pierwszym i największym gospodarstwem specjalizującym się w ekologicznej uprawie lawendy jest „Lawendowa Osada” należąca do Barbary i Bartosza Idczak. Właśnie w tym gospodarstwie w ramach realizacji operacji: „WSPARCIE DLA PROJEKTÓW DEMONSTRACYJNYCH I DZIAŁAŃ INFORMACYJNYCH, PODR w Lubaniu, w ramach konsorcjum z Instytutami Naukowymi, CDR w Brwinowie oddział w Radomiu oraz innymi ODR-mi prowadził demonstrację dotyczącą dobrych praktyki w ekologicznej uprawie lawendy wąskolistnej (Lavandula angustifolia Mill.) na terenie Polski.
Za instrukcje związane z założeniem i prowadzeniem demonstracji, oraz nadzór naukowy byli odpowiedzialni: prof. dr hab. Katarzyna Bączek oraz prof. dr hab. Zenon Węglarz z Katedry Roślin Warzywnych i Leczniczych SGGGW w Warszawie.
W ramach demonstracji „Lawendową Osadę” dwukrotnie odwiedzali pomorscy rolnicy w dniach 12 lipca oraz 16 października 2023 roku. W zajęciach „czynnie” uczestniczyło 15 osób, którzy z zaangażowaniem realizowało program demonstracji.
Podczas pierwszej wizyty, zaprezentowane zostały najważniejsze informacje dotyczące prowadzonej demonstracji. Uczestnicy dowiedzieli się jak został założony obiekt demonstracyjny oraz jakie zabiegi i działania są konieczne do uzyskania pożądanych plonów w ekologicznej uprawie tej trudnej rośliny. Uczestnicy poznali agrotechnikę uprawy, wymagania klimatyczne i stanowiskowe oraz pielęgnację sadzonek lawendy. Gospodarze chętnie dzieli się swoim doświadczeniem i opowiadali o napotkanych problemach w trakcie zakładania plantacji oraz dalszej jej uprawy. Najważniejszym czynnikiem decydującym o sukcesie uprawy lawendy, jest dobór odpowiedniej odmiany. W gospodarstwie utrzymuje się kilkanaście odmian tej rośliny, jednak największe nasadzenia dotyczą odmian Hidcote i Grosso. Obie, bardzo dobrze radzą sobie w surowym, przywidzkim klimacie, zapewniając przyzwoite plony lawendowego surowca.
Druga wizyta poświęcona była zbiorowi oraz przetwórstwu kwiatów lawendy. Lawenda ma wiele zastosowań i jest ceniona zarówno ze względu na jej właściwości zapachowe i terapeutyczne. Uczestnicy szkolenia mogli poznać proces pozyskiwania lawendowego hydrolatu. Hydrolat to naturalny kosmetyk, wykorzystywany w różnego rodzaju dolegliwościach skóry. Łagodzi stany zapalne oraz zmiany trądzikowe, reguluje pracę gruczołów łojowych, działa antybakteryjnie. Używany jest również jako odświeżacz powietrza i pościeli. Działa relaksująco, ułatwiając zasypianie.
Pozyskiwany w gospodarstwie surowiec jest wykorzystywany, także w produkcji olejku lawendowego, Olejek ma właściwości antyseptyczne, przeciwzapalne oraz może być stosowany jako naturalny środek odstraszający mole i komary.
Lawendę używa się również jako przyprawę w kuchni. Pobyt na demonstracji kończył się degustacją potraw z dodatkiem kwiatów lawendy. Charakterystyczny smak i zapach jedzonych produktów na długo pozostanie w pamięci uczestników.
Dziękuję bardzo wykładowcom oraz gospodarzom za bardzo cenne informacje oraz przygotowane posiłki. Mam nadzieję, że dzięki demonstracji, już niedługo niebieskie pola zobaczymy częściej w naszym krajobrazie rolniczym.
Jarosław Cichocki
