Wsparcie produkcji ekologicznej w Polsce jest jednym z priorytetowych działań Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. W ramach Planu Strategicznego dla Wspólnej Polityki Rolnej na lata 2023-2027 (PS WPR) można realizować Interwencję – Rolnictwo ekologiczne i ubiegać się płatności ekologiczne. Celem interwencji jest wspieranie dobrowolnych zobowiązań rolników, którzy podejmują się utrzymać lub przejść na praktyki i metody rolnictwa ekologicznego określone w prawodawstwie unijnym i krajowym.
Kto może otrzymać wsparcie?
O wsparcie mogą ubiegać się rolnicy objęci nadzorem jednostki certyfikującej w ramach systemu kontroli i certyfikacji w rolnictwie ekologicznym oraz posiadający poświadczenie, że konkretne uprawy spełniają wymogi produkcji ekologicznej. Wykaz jednostek certyfikujących dostępny na stronie: https://www.gov.pl/web/ijhars/jednostki-certyfikujace
Prowadzenie produkcji rolnej z przepisami określonymi m.in. w rozporządzeniu PE i Rady (UE) 2018/848 oraz w ustawie o rolnictwie ekologicznym i produkcji ekologicznej.
Jakie wsparcie można otrzymać ?
Dla poszczególnych grup upraw są określone inne stawki płatności i są one zróżnicowane ze względu na status danej uprawy, tj. czy jest to uprawa w okresie konwersji, czy uprawa jest już ekologiczna (po zakończonym okresie konwersji). Stawki płatności w ramach każdego z pakietów interwencji zostały określone jako roczne stawki płatności do jednostki powierzchni, tj. do 1 ha. Stawki płatności w roku 2025 w ramach interwencji dotyczącej rolnictwa ekologicznego, w zależności od grupy upraw i okresu konwersji/po konwersji wynosić będą od 1 043 zł/ha do 3 105 zł/ha. Natomiast w przypadku pakietu pt. Małe gospodarstwa z uprawami ekologicznymi stawka płatności będzie wynosiła 1 640 zł/ha, a stawka premii za zrównoważoną produkcję roślinno-zwierzęcą 573 zł/ha.
Pamiętaj! W ramach interwencji stosowana będzie degresywność płatności, tj. płatności ekologiczne będą przyznawane w wysokości:
- 100% stawki podstawowej – za powierzchnię od 0,10 ha do 50 ha;
- 75% stawki podstawowej – za powierzchnię powyżej 50 ha do 100 ha;
- 60% stawki podstawowej – za powierzchnię powyżej 100 ha.
Jakiego rodzaju to zobowiązanie?
W ramach realizacji tej interwencji mamy 4 rodzaje zobowiązań zawieranych na okres 5 lat. Jeśli realizujemy zobowiązanie na podstawowych zasadach, czyli w ramach pakietów od 1-8, to mamy podział na zobowiązanie wg kategorii użytków rolnych, tj. GO, TUZ i plantacje sadownicze. Ryc.1. Natomiast jeśli chcemy skorzystać z pewnego rodzaju uproszczeń, jakim jest realizacja pakietu dla małych gospodarstw ( do 10 ha), to realizujemy jeden rodzaj zobowiązania w ramach pakietu 9. w ramach różnych kategorii użytków rolnych ( zarówno GO, TUZ jak i plantacje sadownicze). Ryc.2.
Ryc.1.
Ryc.2.
WAŻNE: Rolnicy mogą dowolnie zmieniać rodzaje realizowanych zobowiązań w trakcie realizacji (po spełnieniu pewnych warunków).
Pakiet 10. Premia za zrównoważoną produkcję roślinno-zwierzęcą – jako płatność dodatkowa, nie stanowi zobowiązania !
Wszystkie uprawy deklarowane do wsparcia finansowego w ramach interwencji podlegają corocznej kontroli jednostek certyfikujących.
Kto może ubiegać się o płatność w ramach pakietu 9. małe gospodarstwa?
Gospodarstwa z uprawami ekologicznymi o powierzchni UR nie większej niż 10 ha mogą otrzymać wsparcie w ramach interwencji na uproszczonych zasadach – płatność do hektara w jednakowej wysokości 1 640 zł/ha, niezależnie od grupy upraw.
W przypadku takich gospodarstw wsparciem zostaną objęte przylegające do siebie powierzchnie, na których mogą być uprawiane rośliny z różnych grup upraw (tj. upraw rolniczych, upraw warzywnych, upraw zielarskich, upraw sadowniczych – podstawowych, jagodowych i ekstensywnych oraz upraw paszowych, jakie są wspierane w ramach standardowej, czyli „pakietowej” realizacji zobowiązań ekologicznych), w tym również małe powierzchnie upraw poniżej 0,1 ha, przy czym łączna powierzchnia tak przylegających upraw nie może być mniejsza niż 0,1 ha.
Kto otrzyma premię za zrównoważoną produkcję roślinno-zwierzęcą, tj. pakiet 10 ?
W ramach interwencji rolnicy, niezależnie od tego czy realizują zobowiązania ekologiczne w ramach poszczególnych grup upraw (tj. pakietów 1-8), czy też jako małe gospodarstwo z uprawami ekologicznymi (pak.9.), mogą również otrzymać do każdego hektara zgłoszonego do płatności ekologicznych dodatkową premię za prowadzenie zrównoważonej produkcji roślinno-zwierzęcej w wysokości 573 zł/ha. Warunkiem otrzymania premii będzie zapewnienie obsady zwierząt na poziomie od 0,3 DJP do 1,5 DJP na każdy hektar użytków rolnych w gospodarstwie, w tym niezgłoszony do płatności ekologicznych.
Jakie warunki kwalifikowalności do płatności ekologicznych?
- posiadanie gospodarstwa rolnego położonego na terytorium RP, o powierzchni użytków rolnych nie mniejszej niż 1 ha; obszar kwalifikowany – użytki rolne (grunty orne, trwałe użytki zielone, uprawy trwałe – sadownicze);
- działka deklarowana do wsparcia o min. powierzchni 0,1 ha;
Jakie inne wymagania w ramach interwencji?
- obowiązek produkcji ekologicznej i odpowiednie przeznaczenie zbioru, tj. co najmniej 30% uzyskanego zbioru musi zostać przeznaczone do sprzedaży lub do przetwórstwa ( w przypadku pakietów: uprawy rolnicze, warzywne, zielarskie, sadownicze, jagodowe) i /lub do skarmiania zwierząt lub sprzedaży (w przypadku pakietów: uprawy paszowe na GO i TUZ);
- posiadanie zwierząt – w przypadku płatności do upraw paszowych na gruntach ornych oraz do trwałych użytków zielonych w obsadzie co najmniej 0,3 DJP/ha, przy czym płatności ekologiczne do takich upraw będą przyznawane zgodnie z zasadą proporcjonalności, tzn. do powierzchni do jakiej „wystarczy” rolnikowi zwierząt przeliczonych na DJP (tj. do powierzchni nie większej niż wynikającej z podzielenia posiadanych przez rolnika zwierząt przeliczonych na DJP przez współczynnik 0,3);
- uprawa gatunków roślin określonych na poziomie przepisów krajowych (lista roślin dotowanych – uwaga sprawdzaj zmiany: w roku 2025 kukurydza doprecyzowana, a od roku 2026 soczewica i babka lancetowata mają zostać przeniesione do upraw rolniczych);
- przy wybranych pakietach i roślinach są możliwe odstępstwa, sprawdzaj aktualne zasady (np. wytworzenie produktu ekologicznego, przeznaczenie na tzw. zielony nawóz, produkcja na materiał siewny, warunek obsady zwierząt spełniony z innym rolnikiem albo małżonkiem i inne)
- możliwość łączenia ubiegania się o płatność ekologiczną z wybranymi ekoschematami w roku 2025 i pewne wykluczenia!
- w przypadku podstawowych upraw sadowniczych, ekstensywnych upraw sadowniczych oraz upraw jagodowych:
- uprawa gatunków w okresie owocowania, a w przypadku upraw niebędących w okresie owocowania – potwierdzenie, że do założenia tych upraw wykorzystano materiał nasadzeniowy odpowiedniej jakości;
- utrzymanie minimalnej obsady dla poszczególnych gatunków roślin z tolerancją do 10%;
- coroczne wykonywanie na plantacji zabiegów uprawowych i pielęgnacyjnych.
- posiadanie planu działalności ekologicznej;
- obowiązek prowadzenia rejestru działalności ekologicznej, w tym rejestr zabiegów agrotechnicznych.
Szczegóły należy śledzić na stronach:
https://www.gov.pl/web/arimr/rolnictwo-ekologiczne-kampania-2025
https://www.gov.pl/web/rolnictwo/wsparcie-rolnictwa-ekologicznego
Zachęcamy do skorzystania z bazy wiedzy nt. rolnictwa ekologicznego prowadzoną przez PODR w Lubaniu: https://podr.pl/ochrona-srodowiska-i-ekologia/
Opracowała: Agnieszka Jereczek
