Działalność rolnicza jest nieodłącznie związana się z korzystaniem z zasobów środowiska naturalnego, w którym jest prowadzona. Od rodzaju i wielkości produkcji zależy jaki wpływ na środowisko ma ta działalność. Powstaje więc pytanie, czy w związku z tym rolnik jest zobowiązany do ponoszenia opłat za korzystanie ze środowiska i rozliczania się z odpowiednimi instytucjami.
Głównym aktem prawnym, regulującym kwestie związane z korzystaniem ze środowiska jest Ustawa z 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst ujednolicony Dz.U. z 2024 r. poz. 54)
Zgodnie z art. 7 ww. ustawy podmioty korzystające ze środowiska są zobowiązane do ponoszenia opłat z tego tytułu, tj.:
- kto powoduje zanieczyszczenie środowiska, ponosi koszty usunięcia skutków tego zanieczyszczenia,
- kto może spowodować zanieczyszczenie środowiska, ponosi koszty zapobiegania temu zanieczyszczeniu.
Ważne jest jednak zrozumienie, kto jest traktowany jako podmiot korzystający ze środowiska.
Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska (Dział II, art. 3. pkt. 20) podmiot korzystający ze środowiska to:
a) przedsiębiorca w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (Dz. U. z 2021 r. poz. 162) oraz przedsiębiorca zagraniczny w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2021 r. poz. 994 i 1641), a także osoby prowadzące działalność wytwórczą w rolnictwie w zakresie upraw rolnych, chowu lub hodowli zwierząt, ogrodnictwa, warzywnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego,
b) jednostka organizacyjna niebędącą przedsiębiorcą w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców,
c) osoba fizyczna niebędąca podmiotem, o którym mowa w lit. a, korzystająca ze środowiska w zakresie, w jakim korzystanie ze środowiska wymaga pozwolenia.
Na mocy art. 284 ust. 2 tej samej ustawy, osoby fizyczne nie będące przedsiębiorcami ponoszą opłaty za korzystanie ze środowiska w zakresie w jakim korzystanie wymaga pozwolenia na wprowadzanie substancji lub energii do środowiska.
Większość rolników indywidualnych, na mocy tego przepisu, nie jest obowiązana do ponoszenia opłat za korzystanie ze środowiska, o ile prowadzona przez nich działalność nie wymaga ww. pozwolenia.
Kwestie pozwoleń regulują rozporządzenia Ministra Środowiska. Rodzaje instalacji, z których wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza nie wymaga pozwolenia, z uwzględnieniem skali działalności prowadzonej w instalacjach, wymienione są w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie przypadków, w których wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza z instalacji nie wymaga pozwolenia (Dz.U. 2010 nr 130 poz. 881). Należą do nich m. in.:
- instalacje do suszenia owoców, warzyw, zboża, innych płodów rolnych lub leśnych.
- instalacje do przechowywania owoców, warzyw, zboża, innych płodów rolnych lub leśnych.
- instalacje do chowu lub hodowli zwierząt — z wyłączeniem instalacji zaliczonych do przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko, o których mowa w przepisach wydanych na podstawie art. 60 ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz. U. 2008 nr 199, poz. 1227, z późn. zm.).
Przywołany wyżej art. 60. mówi, że w drodze rozporządzenia zostaną określone rodzaje przedsięwzięć mogących zawsze znacząco oddziaływać na środowisko. I tak zostało to uczynione w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 27 sierpnia 2014 r. w sprawie rodzajów instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości (Dz.U. 2014 poz. 1169).
Zgodnie z tym rozporządzeniem do instalacji tych zaliczono m. in. instalacje do chowu lub hodowli drobiu lub świń o więcej niż:
a) 40 000 stanowisk dla drobiu1),
b) 2000 stanowisk dla świń o wadze ponad 30 kg,
c) 750 stanowisk dla macior;
1)Oznacza: kury, kaczki, gęsi, indyki, przepiórki, perlice, strusie i inne bezgrzebieniowce, gołębie, bażanty i kuropatwy – utrzymywane w celach rozpłodowych, produkcji mięsa lub jaj spożywczych lub odtworzenia zasobów ptactwa łownego.
Eksploatacja tych instalacji wymaga pozwolenia zintegrowanego.
W sytuacji, gdy prowadzona działalność rolnicza oznacza korzystanie ze środowiska wymagające pozwolenia rolnik zobowiązany jest także do ponoszenia opłat za korzystanie ze środowiska, prowadzenia ewidencji oraz do przedstawiania marszałkowi województwa i wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska związanych z tym wykazów.
Opłaty za korzystanie ze środowiska wnosi się za:
- wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza (środki transportu, ogrzewanie, wszelkiego rodzaju technologie powodujące emisję do powietrza jak np. spawanie, lakierowanie czy klejenie, przeładunek paliw, spalanie paliw w silnikach spalinowych, chów lub hodowla zwierząt);
- przydzielone uprawnienia do emisji na zasadach określonych w ustawie z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych;
- składowanie odpadów.
Szczegółowe informacje na ten temat znajdują się na:
https://bip.pomorskie.eu/a,16478,oplaty-za-korzystanie-ze-srodowiska.html
Opracowano na podstawie:
- Ustawa z 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst ujednolicony Dz.U. z 2024 r. poz. 54)
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 2 lipca 2010 r. w sprawie przypadków, w których wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza z instalacji nie wymaga pozwolenia (Dz.U. 2010 nr 130 poz. 881)
- Ustawa z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach oddziaływania na środowisko (Dz.U. 2008 nr 199 poz. 1227)
- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 sierpnia 2014 r. w sprawie rodzajów instalacji mogących powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych albo środowiska jako całości (Dz.U. 2014 poz. 1169)
- https://bip.pomorskie.eu/
Ewa Szymańska, grudzień 2024 r.
