Rzekomy pomór drobiu (Newcastle disease – ND) jest, obok ptasiej grypy, jedną z najgroźniejszych chorób drobiu i ptaków dzikich, spośród których najbardziej wrażliwe są: kura domowa (Gallus gallus) i indyk (Meleagris gallopavo gallopavo var. domesticus). Schorzenie to podlega obowiązkowi zwalczania, a wywoływane jest przez wirus należący do rodziny Paramyxoviridae.
Po raz pierwszy przypadki choroby zostały odnotowane w 1926 roku na Jawie, w Anglii oraz w Indonezji. W Polsce pierwsze przypadki pojawiły w 1942 r. i występowały aż do 1975 r. Ponownie pojawiła się w Polsce w 2023 r. czyli po blisko 50 latach. Początkowo miała charakter incydentalny i występowała tylko na terenie województwa podlaskiego, potem jednak od roku 2024 stopniowo rozszerzała zasięg na inne tereny naszego kraju.
22 stycznia 2025 r. stwierdzono pierwszy przypadek rzekomego pomoru drobiu na terenie województwa pomorskiego (powiat nowodworski).
Wirus ND wykazuje dużą przeżywalność w środowisku (zwłaszcza w kałomoczu ptaków). W 100 stopniach Celsjusza przeżyje kilka minut, a w temperaturze od 4 do 20 stopni kilka miesięcy do nawet kilku lat. Jest oporny na wilgoć, wysychanie oraz gnicie. Okres inkubacji choroby wynosi od 2 do 15 dni (średnio 5-6 dni).
Drogi zakażenia:
– droga kropelkowa z wydychanym powietrzem i wydzieliną z dróg oddechowych
– przez kontakt z chorymi osobnikami, kałomoczem oraz zwierzętami padłymi w wyniku pomoru
– sprzęt, pojazdy, ściółka, woda, pasza
– produkty drobiowe tj. tuszki, jaja
– może być przenoszony przez ludzi i inne zwierzęta
Objawy:
– problemy z oddychaniem, sapanie, kaszel, kichanie i rzężenie
– drżenia mięśni, paraliż skrzydeł i kończyn dolnych,
– nienaturalnie skręcona szyja
– biegunka (często zielonkawa)
– u niosek spadek nieśności, nieprawidłowy kształt jaj, jajka bez skorupek ( tzw. „lanie jaj”)
– objawy wewnętrzne to owrzodzenia przewodu pokarmowego, wybroczyny na jelitach i żołądku
– upadki
Leczenie:
Aktualnie nie ma skutecznego leczenia choroby
Profilaktyka:
1) szczepienia szczepionkami żywymi oraz inaktywowanymi
Zgodnie z aktualnie obowiązującym prawem, szczepienia przeciwko ND są dobrowolne, ale w obecnej sytuacji epidemiologicznej zalecane. Plan szczepień układa lekarz weterynarii, gdyż ptaki szczepi się kilkukrotnie.
W warunkach wielkotowarowej produkcji drobiu praktyczne zastosowanie mają szczepionki podawane metodą doustną lub przez rozpylenie. Natomiast nioski w stadach hodowlanych i towarowych szczepi się iniekcyjne.
Szczepienie stad rodzicielskich prowadzi do wytworzenia dużej ilości przeciwciał matczynych przekazywanych na potomstwo.
2) bioasekuracja:
- ograniczanie przemieszczania zwierząt
- ograniczenie dostępu osób postronnych
- przechowywanie pasz, wody i ściółki uniemożliwiające dostęp dzikim zwierzętom, szczególnie ptakom
- karmienie drobiu tylko w zamkniętym pomieszczeniu
- system chowu pełne – puste
- dezynfekcja pomieszczeń, sprzętu, pojazdów
Wirus jest inaktywowany przez formalinę, środki fenolowe i utleniające, chlorheksydynę oraz podchloryn sodu (6%).
3) wyznaczanie obszarów zapowietrzonych i zagrożonych
Obszar:
1. Zapowietrzony o promieniu co najmniej 3 km wokół ogniska, obowiązuje co najmniej 21 dni od daty wstępnej dezynfekcji
2. Zagrożony o promieniu co najmniej 10 km wokół ogniska, obowiązuje co najmniej 30 dni od daty wstępnej dezynfekcji
Wirus rzekomego pomoru drobiu nie wywołuje choroby u ludzi, jeśli jednak miało się z nim kontakt, możliwe jest podrażnienie dróg oddechowych lub łagodne zapalenie spojówek.
Więcej informacji na stronie Głównej Inspekcji Weterynaryjnej:
