W terminie od 05 do 08 sierpnia 2024 r. odbył się wyjazd studyjny do województw: wielkopolskiego, lubuskiego i kujawsko-pomorskiego. Wydarzenie było współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach Schematu II Pomocy Technicznej „Krajowa Sieć Obszarów Wiejskich” Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020.
Głównym celem operacji była pomoc w utworzeniu potencjalnej grupy operacyjnej, która działałaby w obszarze innowacyjnych metod stosowanych w produkcji, przetwórstwie i dystrybucji płodów rolnych o wysokiej jakości. Operacja miała również na celu ułatwienie wymiany wiedzy oraz dobrych praktyk i stosowanych metod na rzecz zwiększania bioróżnorodności w zakresie wdrażania innowacji.
Jednym z punktów programu był wykład na temat agroleśnictwa i zasad zakładania systemów rolno-leśnych, prowadzony przez dr hab. inż. Marlenę Baranowską. Wykład koncentrował się na ekologicznych i ekonomicznych korzyściach wynikających z tego nowatorskiego podejścia do prowadzenia gospodarstwa. Prezentacja dostarczyła uczestnikom cennych informacji oraz inspiracji do wdrażania innowacyjnych rozwiązań w rolnictwie. Dr Baranowska wyjaśniła, że agroleśnictwo łączy uprawę roślin rolniczych i hodowlę zwierząt z zalesianiem terenu, co sprzyja zwiększeniu różnorodności biologicznej oraz ochronie gleb. Podkreśliła, że drzewa na terenach rolniczych poprawiają mikroklimat oraz retencję wody w glebie, co jest niezwykle istotne w obliczu zmian klimatycznych. Dodatkowo, uprawa drzew na gruntach rolnych może prowadzić do zwiększenia dochodów rolników dzięki zróżnicowaniu źródeł dochodu, na przykład poprzez sprzedaż drewna, owoców drzew czy innych produktów leśnych. Wykład dr Baranowskiej obejmował również omówienie zasad zakładania systemów rolno-leśnych. Zwróciła uwagę na konieczność starannego planowania i doboru gatunków drzew odpowiednich do lokalnych warunków glebowych i klimatycznych. Omówione zostały różne modele agroleśnictwa, w tym systemy szeregowe i mieszane, które można dostosować do specyficznych potrzeb gospodarstw. Przykłady z praktyki pokazały, że właściwie zaplanowane systemy rolno-leśne mogą przynieść korzyści zarówno środowisku, jak i lokalnym społecznościom, wspierając zrównoważony rozwój terenów wiejskich.
Kolejnym punktem programu podczas naszego wyjazdu studyjnego była wizyta w Lubuskim Angusowie, wyjątkowym gospodarstwie prowadzonym przez Pana Tomasza Jakiela. Wizyta rozpoczęła się od wykładu, w którym Pan Tomasz przedstawił zasady hodowli zwierząt sposobem regeneratywnym. Omówił, jak rotacyjny wypas bydła przyczynia się do poprawy zdrowia zwierząt oraz regeneracji gleby, a także wspiera ochronę środowiska. Podkreślił, że te praktyki prowadzą do zwiększenia bioróżnorodności na pastwiskach oraz poprawy jakości gleby. Po wykładzie uczestnicy mieli okazję zobaczyć, jak te teorie są realizowane w praktyce podczas zwiedzania gospodarstwa. Spacer po terenach Lubuskiego Angusowa pozwolił nam z bliska przyjrzeć się, jak odpowiednio prowadzona hodowla zwierząt tworzy harmonijny i zrównoważony ekosystem. Pan Tomasz dokładnie wyjaśnił, jak te metody wpływają na poprawę zdrowia zwierząt i zwiększenie efektywności produkcji, jednocześnie dbając o środowisko naturalne.
Wizyta w Lubuskim Angusowie była niezwykle inspirująca i dostarczyła nam cennych informacji na temat rolnictwa regeneratywnego. Pozyskana wiedza na temat hodowli zwierząt z pewnością poszerzy spojrzenie uczestników na możliwości efektywnego łączenia rolnictwa z ochroną środowiska.
Po wizycie w Lubuskim Angusowie, uczestnicy wyjazdu studyjnego udali się do Parku Krajobrazowego im. generała Dezyderego Chłapowskiego, gdzie zostali oprowadzeni przez pracownika parku. Przewodnik opowiedział o bogatej historii parku oraz o znaczeniu zadrzewień śródpolnych, które stanowią unikalny element tego krajobrazu. Zadrzewienia te, jako jedne z pierwszych w Polsce, zostały wprowadzone w celu ochrony gleby przed erozją, a także poprawy mikroklimatu i zwiększenia bioróżnorodności.
Szczegółowo omówiono różnorodność roślin rosnących wśród zadrzewień, zwracając uwagę na to, jak te naturalne bariery przyczyniają się do stabilizacji ekosystemu rolniczego. Zadrzewienia te nie tylko chronią pola przed wiatrem, ale również stanowią siedlisko dla wielu gatunków roślin i zwierząt, co wspiera bioróżnorodność regionu. Dzięki oprowadzaniu uczestnicy mogli lepiej zrozumieć, jak historyczne działania mające na celu ochronę przyrody są kontynuowane i rozwijane w ramach współczesnych inicjatyw zrównoważonego rozwoju.
Kolejnym punktem programu była wizyta w Anielskich Ogrodach, prowadzonych przez Kamilę i Bogdana Kasperskich w Budachowie. Anielskie Ogrody to gospodarstwo, które łączy pasję do natury z praktykami zrównoważonego rolnictwa. Państwo Kasperscy z zaangażowaniem dbają o bioróżnorodność oraz stosują proekologiczne metody uprawy, które wspierają ochronę gleby i środowiska. Podczas wizyty uczestnicy wzięli udział w wykładzie i warsztatach na temat prośrodowiskowych technik uprawy ziemi. Wykład skupił się na różnorodnych metodach, które pomagają minimalizować negatywny wpływ na środowisko, w tym ochronie gleby i redukcji erozji. Następnie odbyły się warsztaty, w trakcie których szczególną uwagę poświęcono technice ściółkowania, kluczowej dla utrzymania wilgoci w glebie, ograniczenia wzrostu chwastów oraz poprawy struktury gleby.
Następnym punktem programu była wizyta w gospodarstwie Silna Lawenda, gdzie uczestnicy mieli okazję zgłębić temat bioróżnorodności oraz innowacyjnych metod stosowanych w produkcji i przetwórstwie lawendy. Właścicielka, Pani Iwona Piechota, przedstawiła historię plantacji, która od skromnych początków rozrosła się do jednej z największych w regionie. Opowiedziała o unikalnych technikach pielęgnacji lawendy, które mają na celu zapewnienie wysokiej jakości roślin.
Podczas wizyty omówiono także metody przetwarzania lawendy, które pozwalają na uzyskiwanie produktów, takich jak olejki eteryczne, o najwyższej jakości. Właścicielka przedstawiła, jak ważna jest precyzja w procesie destylacji i jak innowacyjne podejście może wpłynąć na końcowy produkt.
Na zakończenie wyjazdu studyjnego uczestnicy odwiedzili gospodarstwo Bartłomieja Piskorskiego, gdzie właściciel przedstawił swoje podejście do zarządzania gospodarstwem ekologicznym. Pan Piskorski szczegółowo omówił dobre praktyki na rzecz zwiększenia bioróżnorodności, które są kluczowe w jego działalności. Podkreślił, jak ważne jest integrowanie działań prośrodowiskowych z innowacyjnymi rozwiązaniami, aby nie tylko chronić środowisko, ale również zwiększać efektywność gospodarstwa.
W trakcie wizyty właściciel zaprezentował konkretne metody stosowane w jego gospodarstwie, które mają na celu poprawę jakości gleby, ochronę lokalnej flory i fauny oraz minimalizację negatywnego wpływu na środowisko. Uczestnicy mogli zobaczyć, jak nowoczesne technologie mogą współgrać z tradycyjnymi metodami rolniczymi, tworząc model gospodarstwa, które jest nie tylko wydajne, ale także zrównoważone i przyjazne dla natury.
Dziękujemy wszystkim Uczestnikom za zaangażowanie i aktywny udział w wyjeździe studyjnym. Państwa obecność oraz wkład w dyskusje znacząco wzbogaciły nasze wspólne doświadczenia i przyczyniły się do osiągnięcia głównych celów wydarzenia.
Opracował relację: Adrian Kucharski, Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Lubaniu
Fot. Marta Łukowicz i Edyta Cyra
